Trong những năm gần đây, thuật ngữ “Trí tuệ nhân tạo” (AI) được nhắc đến rất nhiều trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Mặc dù vậy không phải ai cũng hiểu hết nội hàm của nó. Trong bài viết này hãy cùng trituenhantao.io tìm hiểu xem thực chất Trí tuệ nhân tạo – AI là gì?
Trí tuệ nhân tạo không phải là một thuật ngữ mới. Nó là một giấc mơ song hành với sự phát triển của nền văn minh nhân loại, là khát vọng của con người trong việc thổi hơi thở cuộc sống vào các vật vô tri vô giác. Chúng ta có thể thấy rất rõ điều này trong các tác phẩm nổi tiếng như Thần thoại Hy Lạp, các truyền thuyết hay trong các câu chuyện cổ tích. Và trong một khoảng thời gian rất dài, giấc mơ đó chỉ là khao khát được thể hiện qua trí tưởng tượng của con người mà thôi.
Cho đến khi máy tính ra đời, con người bắt đầu đặt ra những câu hỏi và mục tiêu thực tế hơn về việc đưa yếu tố thông minh vào những cỗ máy. Vậy chính thức thì trí tuệ nhân tạo AI là gì? Lĩnh vực AI được các nhà khoa học máy tính khai sinh vào mùa hè năm 1956 tại đại học Dartmouth với nhiệm vụ nghiên cứu và ứng dụng các phần mềm thông minh trên máy tính. Với sự hỗ trợ của các phần mềm, trong giai đoạn đầu của AI, người ta đã giải được rất nhiều bài toán mà trước đây con người không thể giải được.
Mặc dù có khả năng thực hiện phép tính nhanh hơn con người rất nhiều lần nhưng các phần mềm này chỉ giải được những bài toán có thể được biểu diễn bằng ngôn ngữ máy. Hạn chế này khiến cho trong một thời gian dài, nhiều bài toán tưởng chừng như đơn giản với con người nhưng lại hóa ra vô cùng phức tạp nếu muốn xử lý tự động bằng AI. Các nhiệm vụ như nhận dạng giọng nói, nhận dạng chữ viết từng là những nhiệm vụ hết sức phức tạp đối với máy tính. Nếu muốn giải được bài toán, trước hết phải có cách diễn đạt được nó.
Không khó để lấy ra ví dụ về những bài toán khó diễn đạt. Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra hình ảnh của đứa bạn thân, nhưng việc mô tả cho một người khác để nhận ra nó trong đám đông là một nhiệm vụ không đơn giản. Tương tự, nếu như phải mô tả vị chua của quả chanh cho người ngoài hành tinh, người chưa bao giờ trải nghiệm một vị tương tự, thì đó là việc bất khả thi.
Bộ môn machine learning(học máy) ra đời để tháo gỡ nút thắt đó. Với machine learning, máy tính có thể học trực tiếp từ dữ liệu, nhiệm vụ của con người là thu thập và định dạng dữ liệu làm đầu vào cho quá trình học tập của AI. Hiện nay, kỹ thuât phát triển cao nhất của học máy là học sâu (deep learning) sử dụng các mạng nơ ron nhân tạo giúp máy tính tự động xác định các đặc trưng quan trọng của dữ liệu theo mức độ trừu tượng tăng dần. Ví dụ như một hình ảnh có thể được xác định bởi các góc, cạnh. Góc cạnh được xác định bởi các điểm màu đậm nhạt khác nhau.
Với lượng kiến thức dồi dào từ Internet, lượng thông tin có thể chuyển đổi thành dữ liêu cho việc huấn luyện các mô hình là khổng lồ. Cùng với những nghiên cứu không ngừng cải tiến kiến trúc và kỹ thuật huấn luyện mô hình, Trí tuệ nhân tạo ngày càng trở nên thông minh và đi vào mọi ngõ ngách trong cuộc sống của chúng ta. Nhiều việc làm đang dần bị thay thế bởi máy móc và viễn cảnh về siêu trí tuệ trở thành vấn đề bàn luận của các nhà khoa học.
Lịch sử phát triển của trí tuệ nhân tạo đi liền với sự phát triển của nền văn minh nhân loại. Do đó ngày ngay, cùng một cụm từ “Trí tuệ nhân tạo” nhưng có thể ám chỉ các nội hàm khác nhau. Nói một cách nôm na, cũng tương tự như từ “Ô tô”, có thể dùng để chỉ “Kia Morning” hoặc “Rolls-Royce“.
Như vậy khi sử dụng thuật ngữ “Trí tuệ nhân tạo” hay “AI” hoặc nghe một người sử dụng thuật ngữ đó, ta cần đặt thêm những câu hỏi để biết chính xác nó là AI trong giai đoạn nào? AI hiện đại với các kỹ thuật Deep Learning, AI của những năm 2000 với các thuật toán và các hàm lượng giá, hay của thời hi lạp cổ đại với những câu chuyện cổ tích mà thôi.
Hi vọng thông qua bài viết này các bạn đã có thể trả lời câu hỏi “AI là gì?” một cách đầy đủ và toàn diện. Trí tuệ nhân tạo mới đang ở giai đoạn sơ khai so với tiềm năng của nó. Hãy theo dõi trituenhantao.io (dưới chân trang) hoặc thường xuyên truy cập website để có được những thông tin mới nhất về chủ đề này.