Văn phòng Trưởng Kỹ thuật số và AI (CDAO) của Lầu Năm Góc công bố hợp tác với các công ty AI hàng đầu
Trong một động thái được coi là bước ngoặt lịch sử trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào lĩnh vực quân sự, Văn phòng Trưởng Kỹ thuật số và AI (CDAO) của Lầu Năm Góc đã chính thức công bố việc ký kết các hợp đồng trị giá tổng cộng 800 triệu USD với bốn công ty công nghệ hàng đầu thế giới: Anthropic, Google, OpenAI và xAI. Đây không chỉ là khoản đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của quân đội Mỹ vào công nghệ AI thương mại, mà còn đánh dấu sự chuyển mình từ AI tạo sinh (Generative AI) sang kỷ nguyên mới của AI tác nhân (Agentic AI) trong ứng dụng quốc phòng.
Theo thông báo chính thức được đưa ra vào ngày 14 tháng 7 năm 2025, mỗi công ty sẽ nhận được hợp đồng trị giá 200 triệu USD, với khả năng mở rộng nếu các điều khoản được thực hiện đầy đủ. Điều đặc biệt quan trọng là đây là lần đầu tiên Lầu Năm Góc đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ “agentic AI” – một bước tiến vượt bậc so với các hệ thống AI truyền thống chỉ có khả năng phân tích và tạo ra nội dung.
Agentic AI: Cuộc Cách Mạng Từ “Tạo Ra” Đến “Hành Động”
Khái niệm Agentic AI – từ khả năng tạo sinh đến khả năng hành động tự chủ
Để hiểu rõ tầm quan trọng của động thái này, chúng ta cần phân biệt rõ ràng giữa AI tạo sinh (Generative AI) và AI tác nhân (Agentic AI). Trong khi AI tạo sinh như ChatGPT chỉ có khả năng tạo ra nội dung dựa trên yêu cầu của người dùng – ví dụ như viết một bài thuyết trình hoặc tạo ra một kế hoạch du lịch – thì Agentic AI có thể thực sự thực hiện các hành động cụ thể dựa trên kế hoạch đó.
Theo giải thích của CDAO trong thông cáo báo chí, nếu bạn yêu cầu AI tạo sinh lập một lịch trình du lịch và tìm kiếm khách sạn tốt nhất trong khu vực, nó sẽ cung cấp cho bạn một danh sách chi tiết. Tuy nhiên, một hệ thống Agentic AI không chỉ dừng lại ở việc đưa ra gợi ý mà còn có thể thực sự đặt phòng khách sạn bằng thẻ tín dụng của bạn, hoàn thành toàn bộ quy trình mà không cần sự can thiệp thêm từ con người.
Sự khác biệt này trở nên cực kỳ quan trọng trong bối cảnh quân sự, nơi mà tốc độ ra quyết định và khả năng thực thi có thể quyết định thành bại của một chiến dịch. Thay vì chỉ phân tích dữ liệu tình báo và đưa ra khuyến nghị, các hệ thống Agentic AI có thể tự động điều phối nguồn lực, thực hiện các nhiệm vụ hậu cần, hoặc thậm chí điều khiển các hệ thống vũ khí tự động trong những tình huống được phép.
Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã rất thận trọng trong việc nhấn mạnh rằng họ vẫn duy trì các hạn chế nghiêm ngặt đối với bất kỳ dự án nào có thể cho phép phần mềm sử dụng vũ lực sát thương mà không có sự ủy quyền của con người. Điều này phản ánh sự cân bằng tinh tế giữa việc tận dụng tiềm năng của công nghệ AI tiên tiến và việc duy trì kiểm soát con người đối với các quyết định quan trọng nhất.
Bộ Tứ Quyền Lực: Anthropic, Google, OpenAI và xAI Dẫn Đầu Cuộc Đua AI Quân Sự
Quân đội và các cơ quan tình báo Mỹ được chỉ thị áp dụng AI vào hoạt động
Việc lựa chọn bốn công ty Anthropic, Google, OpenAI và xAI không phải là ngẫu nhiên mà phản ánh chiến lược sâu sắc của Lầu Năm Góc trong việc đa dạng hóa nguồn cung cấp công nghệ AI tiên tiến. Mỗi công ty mang đến những thế mạnh riêng biệt và bổ sung cho nhau trong hệ sinh thái AI quốc phòng.
OpenAI, với nền tảng ChatGPT đã cách mạng hóa ngành AI vào tháng 11 năm 2022, được coi là người tiên phong trong lĩnh vực AI tạo sinh. Công ty này đã báo cáo doanh thu hàng năm lên tới 10 tỷ USD vào tháng trước và huy động được khoản đầu tư kỷ lục 40 tỷ USD vào tháng 3 năm 2025. Sự tham gia của OpenAI mang lại cho Lầu Năm Góc khả năng tiếp cận những mô hình ngôn ngữ lớn tiên tiến nhất hiện tại.
Google, với lợi thế về cơ sở hạ tầng điện toán đám mây và kinh nghiệm lâu năm trong nghiên cứu AI, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp khả năng xử lý dữ liệu quy mô lớn. Công ty này đã có lịch sử hợp tác với Lầu Năm Góc thông qua các dự án như Project Maven, mặc dù đã gặp phải một số tranh cãi nội bộ về việc ứng dụng AI vào mục đích quân sự.
Anthropic, được thành lập bởi các cựu nhân viên OpenAI, nổi tiếng với việc tập trung vào AI an toàn và có thể kiểm soát được. Công ty này đã phát triển Claude, một trong những mô hình AI được đánh giá cao về khả năng hiểu và tuân thủ các hướng dẫn phức tạp, điều cực kỳ quan trọng trong môi trường quân sự.
xAI, công ty AI mới nhất của Elon Musk với nền tảng Grok, mang đến góc nhìn độc đáo về việc tích hợp AI với các hệ thống thời gian thực. Đặc biệt, cả xAI và OpenAI đều đã tận dụng cơ hội này để công bố việc ra mắt các đơn vị kinh doanh “For Government” chuyên biệt, với xAI sử dụng nền tảng Grok của mình để phục vụ các nhu cầu chính phủ.
Sự đa dạng này không chỉ giúp Lầu Năm Góc tránh được rủi ro phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy sự đổi mới và cải tiến liên tục trong các giải pháp AI được cung cấp.
Từ Nhà Thầu Quốc Phòng Truyền Thống Đến Công Nghệ Thương Mại: Cuộc Cách Mạng COTS
Anthropic và Meta trong lĩnh vực quốc phòng – biên giới mới của AI quân sự
Động thái đầu tư 800 triệu USD này đánh dấu một sự chuyển đổi căn bản trong cách thức Lầu Năm Góc tiếp cận việc mua sắm công nghệ. Thay vì dựa vào các nghiên cứu và phát triển quân sự chuyên biệt từ các nhà thầu quốc phòng truyền thống, Lầu Năm Góc đang chuyển hướng mạnh mẽ sang việc áp dụng công nghệ thương mại có sẵn (Commercial Off-The-Shelf – COTS).
Xu hướng này không phải là mới, nhưng đã được đẩy mạnh đặc biệt trong lĩnh vực AI. Sau khi OpenAI khởi động cuộc bùng nổ AI tạo sinh hiện tại với việc ra mắt ChatGPT vào tháng 11 năm 2022, Lầu Năm Góc, giống như khu vực tư nhân, đã phải vội vã tìm hiểu và thích ứng với công nghệ mới này. Quá trình này bao gồm việc thành lập Lực lượng Đặc nhiệm Lima (Task Force Lima) cấp cao, tiến hành gần 18 tháng nghiên cứu trước khi chính thức công nhận AI tạo sinh là một lĩnh vực đầu tư liên tục.
Kể từ đó, CDAO đã hợp tác với Không gian Làm việc LLM Doanh nghiệp của Quân đội để mang một bộ công cụ kết hợp nhiều mô hình AI tạo sinh có sẵn thương mại đến một loạt các văn phòng của Bộ Quốc phòng. Điều này cho thấy sự chuyển đổi từ việc phát triển các giải pháp AI riêng biệt sang việc tích hợp và tùy chỉnh các công nghệ thương mại tiên tiến.
Sự thay đổi này có nguồn gốc từ những nỗ lực cải cách lâu dài trong Quốc hội, nơi các nhà cải cách đã lâu đời thúc đẩy Lầu Năm Góc tìm kiếm các lựa chọn tốt hơn và rẻ hơn từ ngành công nghiệp thương mại, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Bộ trưởng Quốc phòng cuối cùng của Obama, Ash Carter, đã tạo ra Đơn vị Đổi mới Quốc phòng (Defense Innovation Unit) như đại sứ quán của quân đội tại Thung lũng Silicon.
Dưới thời chính quyền Trump mới, với Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, xu hướng này được đẩy mạnh hơn nữa thông qua các chỉ thị toàn diện nhằm mở rộng việc mua sắm công nghệ thương mại từ phần mềm đến máy bay không người lái. Điều này phản ánh nhận thức rằng tốc độ đổi mới trong khu vực tư nhân, đặc biệt là trong lĩnh vực AI, đã vượt xa khả năng của các chương trình R&D quân sự truyền thống.
Ứng Dụng Thực Tế và Tương Lai Của Agentic AI Trong Quân Sự
Mặc dù CDAO chưa tiết lộ chi tiết cụ thể về “nhiều lĩnh vực nhiệm vụ” mà các hợp đồng này sẽ bao gồm, nhưng văn phòng này đã rõ ràng trong quá khứ rằng họ nhằm mục đích áp dụng AI vào cả các quy trình kinh doanh hậu cần của Lầu Năm Góc – hoạt động giống như bất kỳ tập đoàn nào – và các chức năng quân sự độc đáo của họ.
Quân đội đã thử nghiệm việc sử dụng các tác nhân AI để thực hiện công việc nhân viên mà trước đây đòi hỏi con người, trong khi vẫn hạn chế nghiêm ngặt – mặc dù không hoàn toàn cấm – bất kỳ dự án nào có thể cho phép phần mềm sử dụng vũ lực sát thương mà không có sự ủy quyền của con người.
Các ứng dụng tiềm năng của Agentic AI trong môi trường quân sự có thể bao gồm:
Quản lý Hậu cần Tự động: Hệ thống có thể tự động theo dõi và đặt hàng vật tư, thiết bị, và phụ tùng thay thế dựa trên dự báo nhu cầu và tình trạng kho bãi thời gian thực.
Phân tích Tình báo Nâng cao: Thay vì chỉ phân tích dữ liệu tình báo, các hệ thống Agentic AI có thể tự động tạo ra các báo cáo tình báo, phân phối chúng đến các đơn vị liên quan, và thậm chí đề xuất các hành động cụ thể.
Điều phối Tác chiến: Trong các tình huống phức tạp, AI có thể tự động điều phối giữa các đơn vị khác nhau, phân bổ nguồn lực, và thực hiện các nhiệm vụ hỗ trợ mà không cần sự can thiệp liên tục từ chỉ huy.
Bảo trì Dự đoán: Hệ thống có thể không chỉ dự đoán khi nào thiết bị cần bảo trì mà còn tự động lên lịch bảo trì, đặt hàng phụ tùng, và điều phối nhân lực kỹ thuật.
Kết Luận: Bước Ngoặt Lịch Sử Trong Kỷ Nguyên AI Quân Sự
Khoản đầu tư 800 triệu USD của Lầu Năm Góc vào Agentic AI không chỉ là một giao dịch thương mại lớn mà còn đại diện cho một sự chuyển đổi paradigm trong cách thức quân đội Mỹ tiếp cận công nghệ và tác chiến. Việc chuyển từ AI tạo sinh sang AI tác nhân đánh dấu bước tiến từ việc “hỗ trợ ra quyết định” sang “thực thi quyết định tự động”.
Mặc dù 800 triệu USD chỉ là một phần nhỏ so với ngân sách quốc phòng khoảng một nghìn tỷ USD hàng năm của Lầu Năm Góc, và thậm chí còn nhỏ hơn so với khoản đầu tư mà các công ty AI lớn nhận được từ các nguồn dân sự, nhưng đây là một khoản đầu tư có ý nghĩa quan trọng và là dấu hiệu của những xu hướng lớn hơn.
Động thái này không chỉ thể hiện sự cam kết của quân đội Mỹ trong việc duy trì lợi thế công nghệ mà còn có thể tạo ra hiệu ứng domino, thúc đẩy các quốc gia khác đầu tư mạnh mẽ hơn vào AI quân sự. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược toàn cầu ngày càng gay gắt, việc làm chủ công nghệ Agentic AI có thể trở thành yếu tố quyết định sức mạnh quân sự trong thập kỷ tới.
Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đặt ra những câu hỏi quan trọng về đạo đức, an ninh, và kiểm soát trong việc sử dụng AI tự chủ trong môi trường quân sự. Cách thức Lầu Năm Góc cân bằng giữa việc tận dụng tiềm năng của công nghệ tiên tiến và việc duy trì sự kiểm soát của con người đối với các quyết định quan trọng sẽ là một trong những thách thức lớn nhất trong thời gian tới.