Sự cố Y2K (Y: Year, K: kilo hoặc 1.000) là viết tắt của sự cố máy tính toàn cầu vào những năm 2000 và là kết quả của cách một số phần mềm và phần cứng máy tính biểu hiện ngày tháng năm. Vì nhiều hệ thống máy tính chỉ lưu trữ hai chữ số cuối cùng của năm, nên nó thực sự không thể biết năm đó rơi vào thế kỷ nào!
Sự thiếu sót này sẽ không đáng nói trong hầu hết các trường hợp cho đến khi chúng ta tiến gần hơn đến thiên niên kỷ mới. Đơn giản hãy nói đến các thẻ tín dụng, ví dụ thẻ tín dụng mới của bạn sẽ hết hạn vào năm 2003, năm 1999 khi bạn mua một thứ gì đó, máy tính cần phải xác định xem thẻ đã hết hạn hay chưa và để làm như vậy, nó chạy một chương trình kiểm tra xem ngày hết hạn có lớn hơn ngày hiện tại hay không. Nếu thẻ của bạn hết hạn vào năm 2003 thì rõ ràng câu trả lời phải là chưa, nhưng nếu hệ thống chỉ sử dụng hai chữ số cuối để đại diện cho năm, nó sẽ thấy rằng 03 không hề lớn hơn 99 và thẻ của bạn đã hết hạn. Đáng lo ngại hơn có lẽ là những phiên bản “kẻ giết người thầm lặng” của sự cố Y2K có thể xảy ra với bất kỳ bộ xử lý nào được sử dụng trong các nhà máy điện, nước và nhiều nơi khác.
Giả sử một hệ thống được yêu cầu chạy thử nghiệm an toàn mỗi năm một lần. Hệ thống sẽ thường xuyên kiểm tra xem khoảng cách giữa ngày hiện tại và ngày kiểm tra cuối cùng có lớn hơn 365 ngày hay không. Tuy nhiên, khi ngày kiểm tra cuối cùng trong thế kỷ này bị trừ cho ngày trong thế kỷ tiếp theo, câu trả lời sẽ là một số âm, vì vậy hệ thống không nhận ra rằng đã đến lúc làm việc của nó. Và tiếp tục, vẫn như vậy, nó sẽ không thực hiện kiểm tra an toàn trong 100 năm nữa.
Tại sao những hệ thống này lại tồi tệ như vậy? Trong hầu hết các trường hợp, các kỹ sư lập trình không bao giờ nghĩ rằng chương trình mà họ đang viết sẽ được sử dụng lâu đến vậy – cụ thể là đến tận thế kỷ 21. Có một số cách khác nhau để khắc phục sự cố, lý tưởng nhất là viết lại tất cả các chương trình sai và sửa đổi tất cả dữ liệu được lưu trữ. Nhưng ngoài những vấn đề như chương trình đã quá cũ đến mức mã nguồn bị mất hay không có trình biên dịch tương thích với phiên bản ngôn ngữ của mã đó nữa thì vấn đề thực sự khó có thể hình dung nổi là tất cả các hệ thống cần sửa có thể hoàn thành trong khung thời gian cấp thiết. Với khoản tiền khổng lồ được chi cho việc khắc phục lên đến hơn 300 tỉ đô la. Y2K chắc chắn là một bài học đắt giá dành cho nhân loại.
Đã hai mươi năm sau khi vượt qua cuộc khủng hoảng thành công, Y2K đã cho thấy cách con người tiếp xúc với những rủi ro mới khi cuộc sống và xã hội của chúng ta bị cuốn theo những hệ thống máy tính phức tạp, hoạt động bên trong mà chúng ta thường không dễ kiểm soát, và đó vẫn là một vấn đề đáng quan tâm đối với chúng ta ngày nay.
Nếu bạn thích bài viết này, đừng ngại chia sẻ với những người quan tâm. Hãy truy cập trituenhantao.io hoặc đăng ký dưới chân trang để nhận được những bài viết tương tự sớm nhất!