Yếu tố đuôi (cord factor) là một glycolipid độc hại do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis tiết ra, đóng vai trò quan trọng trong khả năng gây bệnh của vi khuẩn lao. Nó giúp vi khuẩn tránh bị tiêu diệt bởi hệ miễn dịch và góp phần vào sự hình thành các tổn thương đặc trưng trong bệnh lao.

Tuy nhiên, một số yếu tố khác không được coi là yếu tố đuôi đối với vi khuẩn lao, bao gồm:

• Yếu tố di truyền của con người: Các gen như HLA, NRAMP1, VDR và một số gen khác có thể ảnh hưởng đến khả năng mắc bệnh lao, nhưng chúng không phải là yếu tố đuôi của vi khuẩn.

• Môi trường tiếp xúc: Thời gian và mức độ tiếp xúc với người nhiễm lao, cũng như môi trường tiếp xúc, có thể ảnh hưởng đến nguy cơ nhiễm bệnh, nhưng chúng không liên quan đến yếu tố đuôi của vi khuẩn.

• Các yếu tố khác: Những yếu tố như hệ miễn dịch của người bệnh, tình trạng dinh dưỡng, và các bệnh lý kèm theo cũng ảnh hưởng đến khả năng nhiễm và phát triển bệnh lao, nhưng không phải là yếu tố đuôi của vi khuẩn.

Như vậy, yếu tố đuôi là một đặc tính riêng biệt của vi khuẩn lao, không liên quan đến các yếu tố di truyền hay môi trường của con người.