1.3. Áp dụng rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản qua hệ thống ngữ liệu và câu hỏi trong dạy học Ngữ văn
Kết quả bài kiểm tra, đặc biệt là kết quả thi tốt nghiệp THPT của học sinh là những con số biết nói, là thành quả lao động của giáo viên. Vì vậy mỗi giáo viên phải có trách nhiệm rất cao đối với học sinh mình phụ trách. Hơn nữa, dạng bài đọc hiểu văn bản này bắt buộc phải có trong các đề thi học kỳ, thi cuối năm và thi tốt nghiệp THPT, phần này tuy không chiếm tất cả số điểm nhưng lại có vị trí rất quan trọng bởi nó quyết định điểm cao hay thấp trong một bài thi. Nếu học sinh làm sai hết phần này thì chắc chắn điểm toàn bài còn lại dù có tốt đến mấy cũng chỉ đạt có 4 -5 điểm. Ngược lại nếu học sinh làm tốt phần đọc hiểu sẽ có nhiều cơ hội đạt điểm 7 đến 8 thậm chí 9 điểm. Như vậy phần đọc hiểu góp phần không nhỏ vào kết quả thi môn Ngữ văn cũng như tạo cho các em có cơ hội được vào Đại học cao hơn nữa. Có thể nói ôn tập và làm tốt phần đọc hiểu chính là giúp cho các em gỡ điểm bài thi của mình. Vì vậy việc ôn tập bài bản để các em lớp 10 trường THPT trên địa bàn nói riêng làm tốt phần đọc hiểu, làm tốt bài thi của mình càng trở nên cấp thiết.
Tôi mạnh dạn đưa ra những giải pháp giúp học sinh làm tốt dạng bài đọc hiểu trong cấu trúc đề kiểm tra học kỳ hàng năm của học sinh lớp 10 trường THCS-THPT Nguyễn Du. Theo quan niệm truyền thống, dạy văn chủ yếu là bình văn, giảng văn, phân tích văn nhằm làm cho học sinh thấy được cái hay, cái đẹp của những tác phẩm văn chương. Mà cái hay cái đẹp đó nhiều khi lại do chính giáo viên cung cấp, cảm nhận và phân tích hộ học sinh. Giáo viên nói là chính, giáo viên giảng những điều mình hiểu về tác phẩm cho học sinh nghe. Vô hình trung áp đặt cách hiểu của người dạy, học sinh chỉ ghi chép lại lời thầy cô. Học sinh hiện nay một bộ phận lớn là không có tình yêu với môn học Ngữ văn. Chính vì không thích học nên thời gian dành cho bộ môn Ngữ văn của các em còn rất ít. Nhiều em có xu hướng không thích học Văn (các em thích học các môn Tự nhiên hơn), nhiều em còn thụ động trong học tập, chưa tích cực và sáng tạo. Các em nhìn chung chưa mạnh dạn thể hiện hết các năng lực của bản thân. Việc tiếp thu kiến thức của học sinh còn rất nhiều hạn chế. Các em chưa quen với việc soạn ở nhà và việc tích cực chủ động học trên lớp và làm thế nào để học sinh tiếp cận với mỗi văn bản đều nắm được đặc trưng thể loại văn học qua văn bản đó. Phương pháp rèn kỹ năng dạng bài đọc hiểu còn chưa hiệu quả. Cách thức xây dựng đề đọc hiểu chưa chú trọng tới các cấp độ nhận thức, cách lựa chọn ngữ liệu đọc hiểu chưa thực sự sáng, rõ. Để tìm hiểu thực trạng dạy học chú ý đến rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản qua hệ thống ngữ liệu và câu hỏi trong dạy học Ngữ văn 10 ,tôi tiến hành khảo sát thí điểm 69 học sinh lớp 10A,10B tại trường THPT Quang Trung từ tháng 9/2023 bằng nhiều phương pháp nghiên cứu như: nghiên cứu lí luận, điều tra bằng bảng hỏi, thống kê toán học để xử lí số liệu.