Bài 1. Bệnh mù màu do gen lặn m nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X quy định. Gen M cũng nằm trên nhiễm sắc thể X quy định kiểu hình bình thường.
Được rồi, hãy cùng giải quyết vấn đề di truyền học này theo cách ít nghiêm túc và khô khan nhất có thể nhé!
a) Gia đình bố mẹ bình thường, con trai bị mù màu:
Vì mẹ có kiểu hình bình thường nhưng có thể là người mang gen mù màu nên kiểu gen của mẹ có thể là $X^M X^m$ (bình thường nhưng mang gen mù màu), và bố là $X^M Y$ (bình thường). Để có con trai bị mù màu ($X^m Y$), mẹ phải đóng góp $X^m$ và bố đóng góp $Y$. Chắc là mẹ hay giấu điều bí mật này nhỉ!
Sơ đồ lai:
Mẹ: $X^M X^m$
Bố: $X^M Y$
Con trai: $X^M Y$ (bình thường) hoặc $X^m Y$ (mù màu, trúng quả rồi!)
Con gái: $X^M X^M$ (bình thường) hoặc $X^M X^m$ (bình thường, nhưng bí mật mang thân thế mù màu).
b) Gia đình có nửa số con trai và nửa số con gái mù màu, số còn lại bình thường:
Trong trường hợp này, mẹ có kiểu gen $X^m X^m$ (mù màu), còn bố có kiểu gen $X^M Y$ (bình thường).
Sơ đồ lai:
Mẹ: $X^m X^m$
Bố: $X^M Y$
Con trai: 50% $X^M Y$ (bình thường), 50% $X^m Y$ (mù màu)
Con gái: 100% $X^M X^m$ (bình thường nhưng mang gen mù màu)
Đến đoạn này, bạn có thể tưởng tượng ra gia đình mình hơi bị rối rồi đấy!
Chúng ta có một tình huống: Con gái bình thường nhưng mang gen mù màu, với kiểu gen $X^M X^m$. Cô ấy lấy chồng bình thường với kiểu gen $X^M Y$.
Sơ đồ lai:
Vợ: $X^M X^m$
Chồng: $X^M Y$
Con gái: 50% $X^M X^M$ (bình thường), 50% $X^M X^m$ (bình thường nhưng mang gen mù màu)
Con trai: 50% $X^M Y$ (bình thường), 50% $X^m Y$ (mù màu)
Vậy xác suất để sinh con trai mù màu là 50%. Vậy đấy, nếu gia đình bạn có một màu sắc không bình thường, bạn biết mình cần tìm đến đâu rồi đấy!
Vậy là đã xong! Nếu bạn thích thú với những bài toán di truyền hay chỉ đơn giản muốn giải trí, hãy ghé thăm trituenhantao.io – nơi bạn có thể tìm thêm những điều thú vị của khoa học và công nghệ. Ai biết được, có thể họ có một ứng dụng để giúp bạn gỡ rối sắc mù màu trong tương lai!